Spotlight Diagnostics (Spotlight Dx) werkt aan een snelle en nauwkeurige test voor het detecteren van infectieziekten. De test moet ter plekke gebruikt kunnen worden in landen met beperkte middelen.
Infectieziekten zoals malaria, gonorroe en chlamydia veroorzaken wereldwijd grote problemen. Met name in lage-inkomenslanden is de impact van deze ziekten groot. Zo overlijden jaarlijks naar schatting 600.000 mensen aan malaria, waarvan maar liefst ruim 95% in Sub-Sahara Afrika.
Beperkte medische zorg
Een belangrijke factor hierbij is de beperkte medische zorg in lage-inkomenslanden, onder meer door het gebrek aan middelen en een zwakke infrastructuur. Dit bemoeilijkt de diagnostiek in belangrijke mate. “Hulpverleners behandelen vaak zonder precies te weten wat er mis is”, zegt Claire Michielsen, medeoprichter van Spotlight Dx.
Dit betekent in de praktijk dat patiënten soms antibiotica krijgen terwijl er geen bacterie is. Dit is niet alleen riskant voor de patiënt, maar draagt ook bij aan antibioticaresistentie.
Betaalbare en gebruiksvriendelijke test
Spotlight Dx wil met de test waaraan het werkt een oplossing bieden voor dit probleem. De start-up is opgericht door onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en artsen-microbiologen van de stichting Global Health Initiative.
Spotlight Dx werkt aan een test die het mogelijk maakt ziekteverwekkers snel op te sporen met een betaalbare en gebruiksvriendelijke test. “Onze test heeft geen lab nodig om accuraat te meten; een eenvoudig uitleesapparaatje is voldoende”, zegt Michielsen.
De test maakt gebruik van CRISPR-technologie, bekend van genmodificatie, voor het herkennen van het DNA van ziekteverwekkers. De onderzoekers zetten daarbij Cas9-eiwitten in die alleen reageren als ze het juiste DNA vinden. Aan deze Cas9-eiwitten zijn luciferase-eiwitten gekoppeld, wat enzymen zijn die oplichten indien zij het juiste DNA herkennen.
Technologie ontwikkeld tijdens COVID-19-pandemie
De technologie die Spotlight Dx gebruikt is al jaren in ontwikkeling binnen de onderzoeksgroep van Maarten Merkx, een van de medeoprichters van Spotlight Dx. De onderzoeksgroep ontwikkelde de eerste test tijdens de COVID-19-pandemie en testte deze in het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem. De onderzoeksresultaten bleken veelbelovend en zijn door de onderzoekers gepubliceerd in het tijdschrift ACS Central Science.
Onlangs is de test kleinschalig toegepast op materiaal van patiënten met gonorroe en chlamydia. De onderzoekers ontwikkelden voor deze infecties kleurvarianten: blauw licht geeft aan dat chlamydia is herkend, terwijl groen licht staat voor gonorroe.
Validatie in Oegandees ziekenhuis
Harm van der Veer, medeoprichter van Spotlight Dx, reist binnenkort af naar Oeganda. Hier wil hij de test valideren in het Kumi Hospital, dat in een landelijke omgeving opereert. “We richten ons daarbij in eerste instantie op malaria”, legt Van der Veer uit.
“Malaria veroorzaakt wereldwijd nog steeds veel sterfgevallen. Momenteel worden vooral nog antigeentests gebruikt om de ziekte vast te stellen, maar die zijn dus niet erg gevoelig en missen door toenemende aanwezigheid van mutaties bovendien steeds meer infecties. De WHO pleit al jaren voor betere testen – wij zetten ons in om daaraan bij te dragen.”
Sterk lokaal netwerk
Spotlight Dx telt vijf oprichters. Het gaat onder meer om twee artsen-microbiologen: Guido Bastiaens en Erik Schaftenaar. Beide voerden hun promotieonderzoek uit in Sub-Sahara Afrika en brachten een groot deel van hun medische loopbaan hier door. Michielsen licht toe: “Zij hebben een sterk netwerk opgebouwd en met eigen ogen gezien hoe groot de nood is.”
De startup werkt samen met meerdere partijen in Sub-Sahara Afrika, waaronder universiteiten en onderzoekscentra in Uganda, Rwanda en Burkina Faso.
De startup krijgt financiële steun van het Universiteitsfonds Eindhoven (UFe) en het Biotech Booster-programma van het Nationaal Groeifonds. “Dit Biotech Booster-project sluit perfect aan bij wat wij met Spotlight Dx willen bereiken”, aldus Van der Veer.
‘Bedrijf opbouwen dat op eigen kracht kan blijven bestaan’
Spotlight Dx wil uiteindelijke een grote maatschappelijke impact maken, en tegelijkertijd opereren als een volwaardige, zelfstandige onderneming. “We zijn geen goed doel, maar bouwen aan een bedrijf dat op eigen kracht kan blijven bestaan en ook door kan groeien om zo meer impact te maken,” licht Michielsen toe.
De startup wil de productie van de testkits uiteindelijk verplaatsen naar de landen waar de nood het hoogst is. Zo wil Spotlight Dx de technologie toegankelijk, betaalbaar en duurzaam inzetbaar maken.
Beeld: PublicDomainPictures via Pixabay
