Een Nederlandse satelliet gaat vanuit de ruimte de uitstoot van zowel CO2 als methaan meten. De bouw van de satelliet is deze maand van start gegaan. TANGO wordt ontwikkeld door een Nederlands consortium bestaande uit ISISPACE, TNO, SRON en KNMI.
TANGO is een missie van de European Space Agency (ESA). Het bouwt voort op de TROPOMI-satellietmissie (Tropospheric Monitoring Instrument), een gezamenlijk project van het Nederlandse ruimteonderzoeksinstituut SRON, het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI), de European Space Agency (ESA) en Airbus Defence and Space Netherlands. TROPOMI is een instrument aan boord van de Sentinel-5 Precursor-satelliet, die in oktober 2017 werd gelanceerd.
TANGO gaat echter een stap verder dan TROPOMI door het in kaart brengen van bronnen verantwoordelijk voor zo’n 70% van de broeikasgasemissies. Belangrijk, want dit maakt het mogelijk de cijfers die landen zelf rapporteren over hun broeikasgasemissies te controleren.
Twee wendbare satellieten
TANGO bestaat uit twee wendbare satellieten van elk 25 kg, die gezamenlijk in een baan rond de aarde draaien. Een van de satellieten meet CO2- en methaanuitstoot, terwijl de andere stikstofdioxide in kaart brengt. Hierdoor kan TANGO elke vier dagen de uitstoot van 150 tot 300 grote, industriële faciliteiten en energiecentrales meten. Dit levert beelden op van emissiepluimen met een resolutie van 300 x 300 meter. De betrokken partijen spreken over een enorme verbetering is ten opzichte van eerdere missies.
De TANGO-missie zet twee Spectrolite-instrumenten in, ontwikkeld door TNO. Deze instrumenten zijn compact en bieden een hoge ruimtelijke resolutie voor het nauwkeurig meten van emissies. Tegelijkertijd zijn zij licht genoeg om voor montage op een gestandaardiseerd nanosatellietplatform van minder dan 20 kg. Ter vergelijking: traditionele satellietsystemen wegen vaak honderden kilo’s.
De Spectrolite-instrumenten meten CO2-emissies met een drempelwaarde van ≥ 5 Mt/jaar en een doelstelling van ≥ 2,5 Mt/jaar. Dit komt neer op respectievelijk 44% en 66% van de wereldwijde jaarlijkse emissies door energieopwekking vertegenwoordigt. Daarnaast meten ze methaan (CH4)-emissies met een drempelwaarde van ≥ 10 kt/jaar en een doelstelling van ≥ 5 kt/jaar. Dit komt overeen met respectievelijk 68% en 75% van de wereldwijde jaarlijkse emissies van industriële sectoren zoals olie & gas, kolenmijnen en afvalverwerking. Tot slot meten de instrumenten stikstofoxide (NOx)-emissies, wat helpt bij het detecteren van CO2-pluimen, het bepalen van historische CO2-trends en het onderscheiden van de CO2-bijdrage in gemengde CH4-CO2-bronnen.
Ontwikkeld door Nederlands consortium
TANGO is een ESA-missie die is ontwikkeld door een Nederlands consortium. ISISPACE leidt de implementatie en is verantwoordelijk voor de satellieten, lancering en operaties van de twee satellieten. TNO ontwikkelt en bouwt de instrumenten die de metingen van CO2, methaan en NO2 verzorgen en werkt aan een emissieatlas voor broeikasgasuitstoot. SRON en KNMI hebben de wetenschappelijke leiding over het project en ontwikkelen de algoritmen voor het afleiden van de gasconcentraties. SRON ontwikkelt detectorelektronica en het grondsegment voor de operationele dataverwerking.
Kansen voor Nederland
Het contract voor TANGO tussen ESA en hoofdaannemer ISISPACE is op 26 juni ondertekend in Wenen tijdens het ESA Living Planet Symposium. De betrokken partijen spreken van een belangrijke stap in de strijd tegen klimaatverandering en bijdrage aan het behalen van de doelstellingen van het Akkoord van Parijs.
Kansen voor Nederland
Ook wijzen de partijen op kansen die de ontwikkeling biedt voor Nederland. Zo beschikt Nederland al ruim 40 jaar over een sterke internationale positie op het gebied van aardobservatie en satellietmissies. De ontwikkeling van TANGO versterkt deze positie.
Beeld: LoganArt via Pixabay
