NWO werkt aan subsidiecalls rond circulaire economie, AI in landbouw, mechatronica en kritieke grondstoffen in energietransitie

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) werkt aan vier nieuwe zogeheten call for proposals binnen de hoofdlijn Missie van het NWO-KIC programma. De calls zijn gericht op onder meer circulaire economie, gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in landbouw, tuinbouw, voedsel en water, systeemontwerp voor mechatronics en optomechatronica, en terugdringen van het gebruik van kritieke grondstoffen in de energietransitie.

De NWO ontwikkelt jaarlijks binnen de zogeheten financieringslijn Missie een aantal onderzoeksprogramma’s, die passen binnen de thema’s van de kennis- en innovatieagenda’s (KIA’s). De acht KIA’s zijn:

• Klimaat en Energie;
• Circulaire Economie;
• Landbouw, Water, Voedsel;
• Gezondheid & Zorg;
• Veiligheid;
• Sleuteltechnologieën;
• Digitalisering;
• Maatschappelijk Verdienvermogen.

Impact-gedreven onderzoek financieren

De call for proposals die de NWO nu aankondigt zijn bedoeld voor het financieren van impact-gedreven onderzoek dat wordt uitgevoerd door consortia bestaande uit kennisinstellingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Onderzoekers van kennisinstellingen kunnen financiering aanvragen namens deze consortia. Zij kunnen voorstellen indienen voor samenwerkingsprojecten, met een budget van 750.000 tot 4 miljoen euro.

De call for proposals waaraan de NWO werkt zijn gericht op een viertal thema’s:

• Collaboratieve businessmodellen voor ketensamenwerking in een circulaire economie
• Artificiële intelligentie (AI) in landbouw, tuinbouw, water en voedsel
• Systeemontwerp van mechatronics en optomechatronica
• Minder kritieke grondstoffen in de energietransitie

Collaboratieve businessmodellen voor ketensamenwerking in een circulaire economie

Het thema ‘Collaboratieve businessmodellen voor ketensamenwerking in een circulaire economie’ is gericht op het formuleren en waarderen van circulaire businessmodellen op kennisniveau. Het doel daarbij is het kantelen van het perspectief van ‘individuele organisatie’ naar ‘samenwerkende kringloop’.

De focus ligt daarbij onder meer op onderzoek rondom de organisatie van nieuwe (kringloop)samenwerking in relatie tot een positief (economisch) businessmodel. Denk echter ook aan onderzoek naar het waarderen van (sub)diensten die de samenwerking gaat leveren en het financieren van deze kringloopsamenwerking. Een belangrijke doelstelling is leren samen met cofinancierende partijen als branche-organisaties en financiers.

Artificiële intelligentie (AI) in landbouw, tuinbouw, water en voedsel

Met het thema ‘Artificiële intelligentie (AI) in landbouw, tuinbouw, water en voedsel’ richt de NWO zich op onderzoek naar de ontwikkeling van AI voor gebruik binnen diverse toepassingsgebieden binnen de sectoren van de KIA Landbouw, Water en Voedsel (KIA LWV). Als voorbeeld noemt de NWO onderzoek naar AI-technologie voor het verbeteren van de modellering van biologische systemen, voedselsystemen of in relatie tot watermanagement.

Systeemontwerp van mechatronics en optomechatronica

Dit thema legt de focus op ontwerpprincipes voor (opto)mechatronica. De sleuteltechnologie Mechatronica & Optomechatronica is onderdeel van de Nationale Technologiestrategie (NTS). Het richt zich op het ontwerp en de bouw van systemen en machines die van cruciaal belang zijn voor het pareren van maatschappelijke uitdagingen waarmee Nederland te maken heeft. De belangrijkste daarvan op het gebied van (opto)mechatronica komen voort uit de groeiende complexiteit van hightech-apparatuur en continue behoefte aan het verbeteren van de prestaties van deze apparatuur. Denk echter ook aan de toenemende interacties die moeten worden gecombineerd in een systeemtechnische oplossing. Dit varieert van concept en basisarchitectuur tot het kleinste onderdeelniveau. Het uitwerken van een evenwichtig ontwerp is daarbij in toenemende mate een multidisciplinaire taak.

Minder kritieke grondstoffen in de energietransitie

De apparatuur en installaties die de energietransitie mogelijk maken vereisen het gebruik van kritieke grondstoffen. Deze grondstoffen zijn echter schaars, terwijl naar verwachting de vraag de komende jaren juist sterk toeneemt. Het overgrote deel van de grondstoffen is daarnaast afkomstig uit een beperkt aantal landen, die de NWO in veel gevallen omschrijft als ‘geopolitiek onvriendelijke regio’s’. Deze grondstoffen kunnen als grondstof worden geïmporteerd, maar zijn in veel gevallen onderdeel van ingevoerde halffabrikaten of eindproducten.

Dit thema richt zich op het terugdringen van het gebruik van kritieke grondstoffen in het Nederlandse energiesysteem, waarbij het gaat om zowel de opwek, transport als het gebruik van hernieuwbare energie. Dit onder meer door andere ontwerpkeuzes voor apparatuur en systemen. Als voorbeelden noemt de NWO onderzoek naar elektrolysers op MW+-schaal, windturbines of andere onderdelen van het toekomstige Nederlandse energiesysteem. Onderzoek naar zonne-energie of batterijen valt daarbij niet binnen de scope van het thema.

Calls vanaf het najaar opengesteld

De NWO verwacht de calls in het najaar van 2025 open te stellen. Per call is zeven miljoen euro financiering beschikbaar. Meer informatie over de KIA’s van de NWO vind je hier.

Auteur: Wouter Hoeffnagel