Nederland stapt af van het huidige topsectorenbeleid en komt met een nieuw industriebeleid. Het kabinet zet in op zes strategische groeimarkten, waarop Nederland op internationaal niveau moet uitblinken.
Ons land dreigt grip te verliezen op zijn economische toekomst, waarschuwt het kabinet. Zo wijst het op het vertrek van talent en kapitaal, het achterblijven van innovaties en afhankelijkheden van andere landen. Ook stelt het kabinet dat de oude strategie van alles tegelijk willen doen betekent dat Nederland nergens écht wint.
De ministerraad kiest op voorstel van minister Vincent Karremans van Economische Zaken daarom voor een nieuw industriebeleid. De focus ligt daarbij op zes focusgebieden:
- halfgeleiders
- biotechnologie
- defensiegerelateerde toepassingen (zoals 6G, radar, lasersatellietcommunicatie, quantumcomputing)
- digitale diensten (met name AI)
- machinebouw
- innovatieve chemie
Focusmarkten via programma’s versterken
Met deze nieuwe aanpak rondt het kabinet het huidige topsectorenbeleid per 1 januari 2026 af. Als onderdeel van het nieuwe industriebeleid zet het kabinet in op het creëren van programma’s die de zes focusmarkten versterken. Het wijst daarbij op Project Beethoven, waarmee eerder de halfgeleidersector in Nederland is ondersteund.
Voor de rest van het bedrijfsleven en de voormalige topsectoren blijven generieke innovatieregelingen bestaan. Denk daarbij aan de WBSO, fiscale regelingen en andere financiering voor bijvoorbeeld verduurzaming. Er zijn echter geen toegespitste programma’s meer voor de eerdere topsectoren.
Minister Karremans: “Door de grote uitdagingen waar we mee te maken hebben, zoals een krappe arbeidsmarkt, een vol stroomnet en toenemende geopolitieke spanningen, kunnen we het ons niet veroorloven om stil te zitten en geen keuzes te maken. Als we ook in 2040 aan de top willen staan, moeten we nu durven kiezen. Door te investeren in deze 6 markten waar we echt het verschil kunnen maken en echt kunnen winnen, versterken we onze veiligheid, economische groei en toekomstige welvaart. Uiteindelijk is het heel simpel: wie niet kiest, verliest.”
Miljardeninvesteringen in technologie en industrie
Het kabinet wijst op miljardeninvesteringen vanuit zowel China als de Verenigde Staten (VS) in technologie en industrie. De landen trekken actief bedrijven, kennis en talent aan, en bouwen zo marktmacht op. Het kabinet wil met zijn nieuwe industriebeleid voorkomen dat Nederland achterblijft. Het stelt dat de oude werkwijze waarin middelen over vele sectoren en initiatieven worden verdeeld in de praktijk te weinig oplevert.
Binnen het nieuwe beleid zet het kabinet daarom in op programma’s die zijn toegespitst op de zes aangewezen markten. Programma’s kunnen onder meer betrekking hebben op het:
- optimaal inzetten van mensen en middelen
- uitbouwen van markten
- verkrijgen van financiering en het creëren van randvoorwaarden
- versterken van de internationale slagkracht van Nederland
- aantrekken van talent en kennis
15% van het bbp iun 2030
Het nieuwe industriebeleid moet ervoor zorgen dat de industrie in 2030 goed is voor minstens 15% van het bruto binnenlands product (bbp) en gezamenlijke R&D-investeringen van minimaal 3% van het bbp. Het verder uitwerken van de programma’s per markt staat voor de komende maanden op de planning. Daarbij wil het kabinet ook kijken naar het vrijmaken of herverdelen van extra middelen.
