ASML was in 2024 met afstand de grootste R&D-investeerder van Nederland, blijkt uit de R&D Top-50. Het Veldhovense bedrijf investeerde ruim drie miljard euro in R&D. Dit is meer dan de nummer twee tot en met tien van de ranglijst samen.
De R&D Top-50 is samengesteld door Technisch Weekblad, VNO-NCW en TNO. De partijen melden dat de stijging van de totale private R&D-uitgaven in 2024 vrijwel volledig voor rekening komt van de chipmachinebouwer. In mindere mate draagt ook Booking.com, dat derde op de ranglijst is, bij aan deze groei. Zonder ASML stagneren de private investeringen in R&D echter.
Booking.com is snelst groeiende grote R&D-investeerder
De top vijf bestaat naast ASML uit Philips, Booking.com, TomTom en Shell. Booking.com is daarbij de snelst groeiende grote R&D-investeerder in de R&D Top-50 in termen van procentuele groei; het bedrijf investeerde 40% meer in R&D dan in 2022. Bij ASML bedraagt deze stijging 16%.
Bij Philips (-4%) en TomTom (-1%) zijn de R&D-investeringen juist gedaald. Over Shell zijn geen vergelijkbare cijfers beschikbaar.
Andere partijen in de R&D Top-50 die in 2024 fors meer investeerden in R&D zijn onder meer DEMCON (+28%), Axelera AI (+37%) en Hadrian (+41%). Denk ook aan Quantware (+38%) en Florensis (+36%). Een andere uitschieter is SyncVR Medical (+73%).
ASML leidt in absolute bedragen
Als we kijken naar absolute bedragen is ASML dus koploper met een investering van drie miljard euro. Philips volgt met 650 miljoen euro, terwijl Booking.com 554 miljoen euro investeerde. TomTom investeerde 335 miljoen euro in R&D, terwijl Shell 325 miljoen euro uitgaf.
“De analyse van de R&D Top-50 laat zien dat Nederland structureel terrein verliest door onvoldoende investeringen in innovatie. Bovendien zijn onze R&D-uitgaven te sterk geconcentreerd bij een handvol bedrijven, met ASML ver op kop. Nu is het moment om de juiste randvoorwaarden te realiseren, zodat bedrijven kunnen groeien en we onze concurrentiekracht versterken”, zegt Tjark Tjin-A-Tsoi, CEO van TNO.
Focco Vijselaar, algemeen directeur van VNO-NCW, vult aan: “We mogen als land trots zijn op al deze bedrijven die fors investeren in toekomst van onze economie. Maar we zien óók dat de R&D-investeringen in de breedte stagneren, met name door het verslechterende investeringsklimaat. Investeringen in onderzoek en innovatie zijn de groeimotor van onze economie. Een nieuw kabinet moet daarom stevig inzetten op het verbeteren van de randvoorwaarden om investeringen te stimuleren.”
Opmars van deeptech scale-ups
Technisch Weekblad, VNO-NCW en TNO noemen de opmars van deeptech scale-ups binnen de maakindustrie opvallend. Denk daarbij aan Nearfield Instruments, LeydenJar en SMART Photonics. De investeringen van deze partijen zijn in absolute bedragen relatief klein, maar de partijen investeren hun R&D-budget vrijwel geheel in Nederland. Ook dragen zij bij aan het vernieuwen en verbreden van onze private kennisbasis.
Daarnaast blijkt uit de R&D Top-50 dat het zwaartepunt van de R&D-activiteiten in Zuid-Nederland ligt, en dan met name in de regio Eindhoven. Ook blijkt dat de machine-industrie veruit de grootste investeerder in R&D is van alle Nederlandse sectoren.
De R&D Top-50 geeft geen volledig overzicht van alle R&D-investeerders in Nederland. Alleen partijen die zelf informatie hebben aangeleverd zijn op de ranglijst opgenomen. De ranglijst is hier te vinden.
Beeld: Michal Jarmoluk via Pixabay
