Nederlandse fijnstofmeter SPEXone gemonteerd op NASA’s klimaatsatelliet

De afgelopen weken is een groep engineers van SRON, Airbus Nederland en NASA bezig geweest om het Nederlandse aerosolinstrument SPEXone te installeren op de PACE-satelliet. PACE doet vanaf 2024 metingen aan oceanen en aerosolen om onder meer de invloed van fijnstof op het klimaat te ontrafelen. Op 23 juni werd het laatste schroefje aangedraaid. De integratie is nu officieel voltooid.

Op NASA’s Goddard Space Flight Center in Maryland staat de klimaatsatelliet PACE ongeduldig te wachten op haar eerste meetinstrument. Op 8 juni loopt een groep Nederlandse en Amerikaanse engineers de cleanroom binnen. SPEXone gaat samen met de instrumenten HARP2 en OCI het ruimtevaartuig voorzien van een haarscherp blikveld op de aarde. Het doel is om de kleur van de oceanen te meten en de eigenschappen van aerosolen in kaart te brengen. Het Nederlandse SPEXone-instrument neemt samen met HARP2 de aerosolmetingen voor zijn rekening. Het wordt nu als eerste instrument geïntegreerd op de satelliet. SRON en Airbus Nederland ontwikkelden SPEXone, met ondersteuning van TNO.

Aerosolen

Aerosolen zijn kleine deeltjes als roet, as en woestijnstof in onze atmosfeer. Ze hebben grote invloed op klimaatverandering en luchtvervuiling. Hun precieze rol is echter onvoldoende bekend. Mede hierdoor liggen de opwarmingscenario’s voor het jaar 2100 wel drie graden Celsius uit elkaar. De meeste aerosolen weerkaatsen licht. Daardoor hebben ze een afkoelend effect op de aarde. Maar ze kunnen door absorptie ook een opwarmend effect hebben. SPEXone gaat de eigenschappen van aerosolen bepalen. Denk daarbij aan afmeting, samenstelling, vorm en hun absorberend en weerkaatsend vermogen. Het helpt ook het OCI-instrument om de kleur van de oceanen te meten en daarmee de hoeveelheid plankton in de gaten te houden. Daarvoor is namelijk een correctie nodig vanwege aerosolverstrooiing.

Tests uitgevoerd

Begin 2021 werd in Nederland de laatste hand gelegd aan SPEXone, onder toeziend oog van toenmalig OCW-minister Van Engelshoven. Het ging vervolgens op transport naar Goddard. Sindsdien heeft het Nederlandse team verschillende tests uitgevoerd. Het is belangrijk na te gaan of het instrument heelhuids is aangekomen en of het de maandenlange opslag heeft overleefd. “Maar dit wordt het spannendste moment”, zegt SRON-engineer Alexander Eigenraam vlak voor vertrek naar Amerika. “De uitlijning luistert heel nauw. Het is vooral een precisiewerkje om te zorgen dat hij niet iets gedraaid zit. We monteren SPEXone op een verticale zijde van de satelliet, dus dat maakt het extra lastig. We moeten ook overschakelen op de testsystemen en elektronica van NASA. Dat moet omdat SPEXone vanaf nu gekoppeld is aan de satelliet, en daar mogen geen computers van buitenaf mee verbonden zijn.”

Het Nederlandse SPEXone-instrument is kandidaat om ook onderdeel te worden van de Europese CO2M-satelliet, die de concentraties CO2 in de aardatmosfeer in kaart gaat brengen. Aerosolen beïnvloeden CO2-metingen, dus een aerosolinstrument is nodig voor correcties.

Foto: Nederlandse en Amerikaanse engineers monteren SPEXone op de PACE satelliet. Credit: GSFC
Bron: SRON