In totaal zullen 110 lithium-ion batterijrekken worden geïnstalleerd bij de biomassacentrale van RWE in de Eemshaven. Dit zal gebeuren op een oppervlakte van ongeveer 3.000 vierkante meter. Het is de bedoeling dat het batterijopslagproject regelbaar vermogen gaat leveren en vanaf 2025 op de groothandelsmarkten gaat opereren.
Het batterijproject is een belangrijke stap in de richting van een portfolio van innovatieve, flexibele energiebronnen. Dit is nodig om fluctuerende elektriciteitsproductie van windenergie optimaal te integreren in het Nederlandse energiesysteem. De windenergie is afkomstig van het offshore windpark “OranjeWind” dat momenteel in ontwikkeling is.
In 2022 wist RWE de realisatie van dit offshore project voor de Nederlandse kust te bemachtigen met een blauwdruk voor volledige systeemintegratie waarbij windenergie gecombineerd wordt met de opwekking van groene waterstof en andere innovatieve oplossingen zoals batterijopslag.
Roger Miesen, CEO RWE Generation en Country Chair van de Benelux: “Ik ben heel trots dat we nu begonnen zijn met de bouw. Het eerste grootschalige batterijopslagproject van RWE in Nederland is een grote stap op weg naar een betrouwbare elektriciteitsvoorziening in een steeds groener wordend nationaal energiesysteem. Zo dragen we actief bij aan het (verder) stabiliseren van het Nederlandse elektriciteitsnet.”
Het batterijopslagsysteem kan meer dan een uur werken met de geïnstalleerde capaciteit van 35 MW. In theorie is dit voldoende om ongeveer 800 elektrische voertuigen op te laden. Het systeem is zo ontworpen dat het vrijwel technologieoverschrijdend is te koppelen met de energiecentrales van RWE in Nederland. Dit maakt een optimaal beheer van energie mogelijk, die door geselecteerde eenheden individueel, of als groep, kan worden geleverd.
Als aanjager van de energietransitie ontwikkelt, bouwt en beheert RWE batterijopslagsystemen in Europa, Australië en de VS. Momenteel exploiteert het bedrijf batterijopslagsystemen met een totale capaciteit van ongeveer 700 megawatt. Het heeft daarnaast wereldwijd meer dan 1 gigawatt aan batterijopslagprojecten in aanbouw. RWE is van plan om zijn batterijopslagactiviteiten uit te breiden tot zes gigawatt wereldwijd in 2030.
Begin 2023 nam RWE een eerste megabatterij in gebruik in Lingen en Werne (beide Duitsland). Dit met een capaciteit van 117 MW. Een 220 MW project is momenteel in aanbouw op twee locaties in Noordrijn-Westfalen. In 2023 nam het bedrijf de Britse ontwikkelaar van zonne-energie en batterijen JBM Solar over. Dit bedrijf heeft een geavanceerde batterijprojectontwikkelingspijplijn van 2,3 gigawatt.
RWE plant, bouwt en exploiteert innovatieve gecombineerde zonne- en opslaginstallaties op haar Duitse dagbouwlocaties. Daarnaast heeft het bedrijf de aanbesteding gewonnen voor een batterijopslagsysteem met lange levensduur (50 megawatt / 400 MWh) in Australië. In de VS heeft het bedrijf zijn eerste batterijopslagsysteem op grote schaal aangesloten op het elektriciteitsnet van Californië in 2023. De 137 MW-faciliteit van Fifth Standard – tot nu toe de grootste opslagfaciliteit van het bedrijf in de VS – is gekoppeld aan een zonne-PV-installatie van 150 MW in Fresno County, Californië.
Bron en beeld: RWE
Lees ook: Proef met vliegwiel als duurzame, kinetische batterij op bouwplaats gestart
TNO onderzoekt met de diverse sensoren onder welke omstandigheden vogels tegen een windturbine aanvliegen. Onderzoekers bestuderen of het zwart schilderen van een van de drie turbinebladen (één zwarte wiek) effect heeft op het gedrag van de vogels. Het zwart verven van één van de drie turbinebladen van een windturbine kan mogelijk de zichtbaarheid van de wieken voor vogels verbeteren, waardoor ze deze beter ontwijken.
Het onderzoek met de extra sensoren zal iets meer dan een jaar lopen. Dit is nodig om de verschillende seizoenen te kunnen monitoren. Het onderzoek sluit aan op het eerste jaar waarin al op andere manieren is gekeken naar de mogelijke effecten van een zwart turbineblad.
Gedurende ongeveer een jaar worden er in twee turbines sensoren en (thermische) camera’s geïnstalleerd met het zogenaamde WT-Bird systeem van TNO. Daarbij is er één turbine uitgerust met een zwarte wiek en één niet. De sensoren zitten binnen in elke wiek en registreren aan de hand van trillingen elke aanvaring. De camera’s dienen ter verificatie en soortherkenning.
De beelden brengen ook het gedrag van de vogels in de buurt van de turbine in kaart. Met de WT-Bird systemen wil TNO meer inzicht krijgen in het moment dat de vogel met een wiek in aanraking komt. Ook verwachten de onderzoekers een nauwkeuriger beeld van het aantal aanvaringen te krijgen. Het gebied rond de turbines is namelijk niet overal toegankelijk voor handmatige zoektochten.
In het systeem op de ongeverfde turbine worden als aanvulling op het WT-bird systeem microfoons toegevoegd. Dit stelt het team in staat om ook akoestisch vogels te detecteren. Om het vlieggedrag in de omgeving van de turbines in kaart te brengen, installeert het onderzoeksteam verder nog een speciale 3D vogelradar. Alle resultaten worden vergeleken met de metingen vanuit het onderzoek Zwarte Wiek, dat sinds eind 2021 loopt. Daarvan worden de tussentijdse resultaten begin 2024 gepubliceerd.
De provincie Groningen en energiebedrijf RWE laten sinds eind 2021 onderzoeken of het zwart verven van één wiek helpt om vogels veilig tussen de windturbines door te laten vliegen. Eerder gebeurde al onderzoek in Noorwegen, op het eiland Smøla. Onderzoekers toonden hier aan dat het zwart verven van één wiek 70 procent minder vogelslachtoffers onder bepaalde soorten vogels oplevert. Onderzocht wordt of dit ook voor de situatie in Nederland, met andere vogelsoorten en een ander landschap, geldt.
Inmiddels is van zeven bestaande turbines van RWE in windpark Eemshaven één wiek zwart geverfd. Deze heeft een tiphoogte van 140 meter. In dit onderzoek wordt er met de hand geteld hoeveel vogels er mogelijk tegen een turbine zijn aangevlogen. Daarmee wordt beperkt inzicht verkregen in wanneer en hoe dit is gebeurd. Ook is er geen inzicht in eventuele verschillen in het gedrag van de vogels rond een turbine mét een zwarte wiek en een turbine zonder zo’n zwarte wiek.
Het nieuwe onderzoek van TNO is er juist op gericht hier wel gegevens over te verzamelen. Op deze manier krijgen de onderzoekers beter inzicht in de effectiviteit van de zwarte wiek. De resultaten van de onderzoeken zijn ook belangrijk voor toekomstige windparken op zee waar handmatig meten/tellen niet mogelijk is.
Installatie en monitoring van de systemen doet TNO met ondersteuning van RWE. Een gedeelte van de ecologische evaluatie is uitbesteed aan Waardenburg Ecology in samenwerking met Altenburg & Wymenga. Het project wordt ondersteund door diverse partijen. TKI Offshore Energy, het Windenergie op zee ecologisch onderzoeksprogramma Wozep van Rijkswaterstaat/ministerie van EZK en de projectgroep Zwarte Wiek onder leiding van de provincie Groningen.
Het onderzoek Zwarte Wiek loopt naar verwachting tot de winter van 2024/25. Het is een samenwerkingsverband tussen private partijen in de windindustrie, verschillende overheden en de natuursector. RWE, Vattenfall, StatKraft, Eneco, Pure Energie en Groningen.NL Energy, ministerie van EZK/LNV, Rijkswaterstaat en de provincies Groningen, Flevoland, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant, Limburg, Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Holland en Vogelbescherming.
Foto: Schilderen van zwarte wiek (foto: RWE)
Bron: TNO
Lees ook: Windturbine-inspecties met autonome drones en digital twin modelling
Gedeputeerde Rosan Kocken: ‘Deze subsidie is een belangrijke stap in de realisatie van de Energiehaven. We werken momenteel met alle partijen hard aan een sluitende en stabiele businesscase. Europese subsidie is daar een belangrijk onderdeel van. Dat we deze subsidie hebben ontvangen is dan ook goed nieuws. Het zorgt er namelijk voor dat we dit najaar met elkaar kunnen besluiten of we de volgende fase van het project ingaan.’
De nieuwe Energiehaven wordt een openbaar haventerrein. Het is gericht op windactiviteiten op zee. Het bevindt zich daarom aan de zeezijde van het Noordzeekanaal, vlak vóór de sluizen van IJmuiden. De haven wordt een uitvalsbasis voor de bouw en het onderhoud van windparken die de komende jaren op de Noordzee zullen verrijzen. Het levert zo een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en de verduurzaming van het Noordzeekanaalgebied.
De ontwikkeling van de Energiehaven is een samenwerking tussen het ministerie van I&W, de provincie Noord-Holland, gemeente Velsen, Tata Steel, Zeehaven IJmuiden en Port of Amsterdam. Dit najaar wordt besloten of de samenwerkingspartners de fase van concrete planuitwerking in gaan. Het streven is dat de Energiehaven in 2027 operationeel is.
Het subsidiebedrag is onderdeel van de ruim 125 miljoen euro Europese subsidie die Nederland ontvangt voor de aanleg en verbetering van transportinfrastructuur. De Europese Commissie stelt dit geld uit de Connecting Europe Facility (CEF) beschikbaar voor projecten rond spoorwegen, binnenvaart en luchtvaart die het transport verduurzamen.
Foto: Provincie Noord-Holland
Lees ook: Eerste 11MW windturbine geplaatst van windpark Hollandse Kust Zuid
De locatie van het nieuwe windpark bevindt zich in de Noordzee, ongeveer 53 kilometer uit de Nederlandse kust. Op de locatie zal RWE meer dan 760 megawatt (MW) aan offshore windenenergie kunnen leveren. Dit is genoeg om bijna een miljoen Nederlandse huishoudens te voorzien van groene stroom.
“Wij zijn blij met het winnen van de tender voor dit Nederlandse offshore windpark. Dit is een belangrijke stap voor ons. Een stap op weg naar de groei van onze wereldwijde offshore windcapaciteit tot 8 gigawatt in 2030. Op basis van onze 20 jaar ervaring in het ontwikkelen, bouwen en exploiteren van offshore windparken hebben wij een uniek concept voor het project geleverd. We kijken er daarom naar uit om dit windpark samen met de lokale gemeenschappen te realiseren.” Aan het woord is Sven Utermöhlen, CEO Offshore Wind van RWE Renewables.
RWE heeft een ultiem doel. Dat is om de vraag naar energie perfect af te stemmen op het flexibele opwekkingsprofiel van offshore windparken. Het kan daarmee bijdragen tot de stabiliteit van het net. Er is volledige systeemintegratie nodig. Om dit mogelijk te maken combineert RWE het concept voor HKW VII offshore wind met elektrolysercapaciteit voor de productie van groene waterstof. Ook andere flexibele vraagoplossingen zoals e-boilers en batterijopslag zijn opties.
RWE is bovendien van plan het offshore windpark HKW VII te combineren met drijvende zonnepanelen. Dit om te komen tot een efficiënter gebruik van de ruimte op zee. Het windpark zal naar verwachting uiterlijk 5 jaar na het onherroepelijk worden van de vergunning, volledig in bedrijf zijn. Dan kan het bijdragen aan de Nederlandse ambitieuze bouwdoelstellingen voor offshore wind. Dit is 21 gigawatt (GW) capaciteit tegen 2030 en 70 GW tegen 2050 zijn voorzien.
RWE heeft ook een bod gedaan op HKW VI met een innovatief ecologisch concept om een positief effect te hebben op de biodiversiteit. Het resultaat van deze aanbesteding wordt eind dit jaar verwacht.
“We zijn erg blij dat we deze kans krijgen van de Nederlandse overheid. Het winnen van deze offshore locatie betekent immers RWE’s toetreding tot de Nederlandse offshore windmarkt. Het is een van onze belangrijkste strategische groeimarkten in Europa. Hollandse Kust West VII zal in belangrijke mate bijdragen aan de energietransitie. Dit is mogelijk door groene stroom te produceren voor bijna één miljoen Nederlandse huishoudens. Met ons innovatieve concept hebben we een blauwdruk ontwikkeld voor een nieuwe generatie offshore windparken. Deze zijn perfect te integreren in het energiesysteem.” Dat zegt Roger Miesen, RWE Country Chair Nederland.
De eerste windturbine met de RecyclableBlades van Siemens Gamesa is geïnstalleerd. De recyclebare wieken zijn geplaatst als onderdeel van het Kaskasi windpark van RWE in Duitsland. Dit park ligt 35 kilometer ten noorden van het eiland Heligoland in de Duitse Noordzee.
RecyclableBlades zijn de eerste recyclebare wieken voor windturbines voor commercieel gebruik offshore ter wereld. De wieken kunnen na hun levensduur worden gescheiden in verschillende materialen. Dit maakt recycling van de materialen in nieuwe toepassingen mogelijk en vergroot de duurzaamheid van windturbines.
De wieken zijn een jaar geleden door Siemens aangekondigd. “De tijd om de klimaatnoodsituatie aan te pakken is nu, en we moeten dit op een holistische wijze doen. In het pionieren van windcirculariteit – waar elementen bijdragen aan een circulaire economie voor de windindustrie – hebben we een belangrijke mijlpaal bereikt in een gemeenschap die zorg voor de omgeving centraal plaatst. De RecyclableBlades zijn een volgend tastbaar voorbeeld van hoe Siemens Gamesa de technologische ontwikkeling in de windindustrie leidt”, zei Andreas Nauen, CEO van Siemens Gamesa, bij de introductie van de circulaire wieken.
Recycling is al langer een belangrijk onderwerp bij de ontwikkeling van windturbines. Zo zijn onder meer de toren en de motorgondel van turbines in veel gevallen (deels) recyclebaar. De composietmaterialen die in de wieken van windturbines zijn verwerkt waren echter moeilijker herbruikbaar. Met de RecyclableBlades wil Siemens Gamesa hierin verandering brengen. Het bedrijf ziet de wieken als een belangrijke stap richting een toekomst waar volledig recyclebaarheid van projecten een marktvereiste is. Het bedrijf stelt zichzelf als doel in 2040 volledig recyclebare windturbines te bouwen.
Het bedrijf kondigde bij de lancering al aan samen met RWE de eerste windturbines met recyclebare wieken te gaan installeren bij het Kaskasi project. De wieken bestaan uit een combinatie van materialen die verwerkt zijn in een hars voor het creëren van een sterke, stijve structuur. Bij de RecyclableBlades kunnen de hars, koolstofvezel, hout en andere materialen van elkaar worden gescheiden met behulp van een mild zure oplossing. Deze materialen zijn vervolgens herbruikbaar in de circulaire economie. Zo kunnen partijen het materiaal verwerken tot nieuwe koffers of televisies, zonder dat hiervoor nieuwe grondstoffen nodig zijn.
Sven Utermöhlen, CEO Wind Offshore, RWE Renewables: “Dat we in ons offshore windpark Kaskasi ’s werelds eerste recyclebare windturbinebladen onder operationele omstandigheden testen, is een belangrijke stap voor het naar een hoger niveau tillen van de duurzaamheid van windturbines. De eerste turbine die is uitgerust met Siemens Gamesa’s RecyclableBlades wekt elektriciteit op. De uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen moet resoluut worden gestimuleerd. Snellere offshore-uitbreiding is vooral belangrijk om tegelijkertijd klimaatdoelstellingen te halen en meer energiesoevereiniteit te creëren. Wij van RWE willen hieraan bijdragen en de ingebruikname van de eerste turbine van ons Kaskasi offshore windpark is een duidelijk teken van deze intentie.”
Op termijn wil RWE in zijn Kaskasi windpark meerdere turbines uitrusten met de B81 RecyclableBlades. B81 staat hierbij voor de lengte van de wieken, die 81 meter lang zijn. Het windpark bestaat op termijn uit 38 SG 8.0-167 DD windturbines, die samen 342 MW aan duurzame energie opwekken. Deze stroom levert RWE aan 400.000 Duitse huishoudens.
De RecyclableBlade-technologie is ook beschikbaar voor de 108 meter lange B108-bladen van de SG 14-222 DD offshore-windturbines en de 115 meter lange B115-bladen voor SG 14-236 DD-turbines.
Auteur: Wouter Hoeffnagel
Foto: Pixabay / Steppinstars