In juni 2021 was nog meer dan zestig procent van de ondervraagde industriële ondernemingen optimistisch over een verbetering in de komende twaalf maanden. Inmiddels heeft volgens het huidige onderzoek minder dan de helft vertrouwen in de toekomst. 85 procent van de respondenten zegt dat knelpunten in de bevoorrading het voorbije jaar een grote impact hebben gehad op hun bedrijf, met als gevolg zelfs volledige productiestilstand.
Bedrijven ondervinden gemiddeld 47 dagen productiestilstand in vergelijking met 38 dagen in juni 2021. Deze stijging betekent dat veel bedrijven hun strategie zullen moeten heroverwegen. In het verleden was het just-in-time-principe nog gebruikelijk. Hiermee was het beperken van voorraden tot een minimum mogelijk. Dit blijkt door de huidige leveringsproblemen niet meer van deze tijd te zijn.
Om aan dit dilemma te ontsnappen, verhogen bedrijven momenteel de voorraden. 64 procent van alle respondenten bevestigt dat zij hun voorraden aanzienlijk verhogen. Ter vergelijking: in juni vorig jaar deed slechts 49 procent dit.
Grondstoffenschaarste was in juni 2021 een lichtelijk probleem (38%). Verrassend genoeg is de situatie in een paar maanden tijd verbeterd. Nog maar 27% ziet het als een aanzienlijk risico voor het bedrijf. Het lijkt erop dat bedrijven in Nederland niet erg bezorgd zijn over eventuele problemen in de komende twee jaar.
De grootste zorg voor bedrijven is dat knelpunten in de levering van kritieke onderdelen zoals micro-elektronica een probleem zullen vormen (34%). Verder vrezen ze lichtelijk voor stijgende energieprijzen (30%) en inflatie (28%). De bezorgdheid over een tekort aan geschoolde arbeidskrachten wordt slechts door 25% van de respondenten gedeeld en is dus zeker niet meer de grootste zorg van bedrijven.
Dit onderstreept dat de Nederlandse industrie tamelijk onafhankelijk is van het vermogen om bepaalde hulpbronnen te leveren. Om in de toekomst ook nog onafhankelijk te blijven, zegt meer dan de helft momenteel bepaalde producten die vroeger werden aangekocht, opnieuw zelf te produceren. 43 procent is van plan bepaalde producten weer zelf te gaan produceren. Slechts 6 procent zegt nog geen plannen in die richting te hebben.
Niet alle producten kunnen echter gemakkelijk in eigen huis worden geproduceerd, zoals halfgeleiders. Voor Nederlandse bedrijven kunnen Europese vestigingen daarom een aantrekkelijk alternatief zijn om de toeleveringssituatie te verbeteren. Daarvoor zou Europa meer eigen fabrieken nodig hebben, hoewel het zelfs dan nog de vraag is of Europese halfgeleiders qua prijs gelijke tred kunnen houden met die uit Oost-Azië.
In het onderzoek werd de vraag gesteld aan welke criteria Europese halfgeleiderproducenten zouden moeten voldoen opdat bedrijven ondanks hogere prijzen hetzelfde product zouden kopen. Voor respondenten is het belangrijkste dat de continuïteit van de voorziening moet worden gewaarborgd en nageleefd. Verder zijn een minimaal prijsverschil (50%), prijsstabiliteit op langere termijn (36%) en een betere milieubalans dan de concurrentie (32%) doorslaggevend.
Het is belangrijk om de aansluiting met de wereldmarkt op het gebied van toekomstige technologieën, zoals de productie van halfgeleiders, niet te verliezen. Bedrijven willen dat de politiek meer steun verleent aan lokaal onderzoek naar toekomstige technologieën en de productie van essentiële componenten (36%). In juni 2021 was slechts 27 procent hier voorstander van. Hieruit blijkt dat er in deze korte periode een herbezinning op onafhankelijkheid heeft plaatsgevonden onder bedrijven.
Bij alle vernieuwende alternatieven is het nog maar de vraag of de veranderingen na de pandemie zullen doorzetten. Zeventig procent denkt dat bedrijven na afloop van de crisis – in ieder geval voor de meeste onderdelen – zullen terugkeren naar just-in-time. 19 procent denkt dat dit geldt voor alle onderdelen, terwijl maar 9 procent zegt dat just-in-time verleden tijd is. Of de veranderingen blijvend zijn of momenteel slechts een pleister op de zere wond is, valt nog te bezien.
Het onderzoek is uitgevoerd door het internationale onderzoeksinstituut OnePoll in opdracht van reichelt elektronik. Aan het onderzoek deden 1550 respondenten mee, waarvan 250 uit Nederland.
Bron: reichelt elektronik, Foto: Pixabay / Michal Jarmoluk