Eerste emissievrije binnenvaartschip in gebruik genomen

Maandag 6 september ging het eerste emissievrije Nederlandse binnenvaartschip te water. Zero Emission Services startte met de vaart van de Alphenaar. Dit binnenvaartschip maakt voor de aandrijving gebruik van verwisselbare energiecontainers.

De Alphenaar zal varen tussen Alphen aan den Rijn en Moerdijk. Het vaart deze route voor bierbrouwer Heineken, de eerste klant van Zero Emission Services (ZES). ZES werd vorig jaar opgericht door de bedrijven ING, energie- en technisch dienstverlener ENGIE, maritiem technologiebedrijf Wärtsilä en het Havenbedrijf Rotterdam. Het doel is om de verduurzaming van de binnenvaart mogelijk te maken. Dit willen ze doen met een nieuw, schoon en betaalbaar vervoersysteem. Hun ambitie is om op korte termijn op te schalen en tot 2030 dertig zero emissie vaarroutes realiseren. Dertig zero emissie vaarroutes betekent een besparing tot 360.000 ton CO2 en 2.800 ton NOx.

Innovatief energiesysteem

De Alphenaar maakt gebruik van een innovatief energiesysteem. De energiecontainers – “ZESpacks” – zijn standaard 20ft containers. Deze zijn gevuld met batterijen en worden geladen met groene stroom. Zodra het schip aankomt bij het eerste laadstation op de CCT in Alphen aan den Rijn worden de eerste twee ZESpacks geladen en gewisseld.

Emissies binnenvaart

De binnenvaart speelt een belangrijke rol in het reduceren van emissies. Binnen transport is het verantwoordelijk voor vijf procent van de CO2 uitstoot in Nederland. Daarbij wordt elf procent van de totale Nederlandse NOx emissies veroorzaakt door de binnenvaart. Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens hebben de ambitie om in 2030 de emissies in de binnenvaart met vijftig procent te verlagen. Om dit te realiseren, is een transitie naar volledig elektrisch aangedreven vervoer over water nodig.

Systeemwijziging

ZES levert de oplossing om deze systeemwijziging in werking te zetten. Het bestaat uit een compleet dienstenpakket op basis van verwisselbare energiecontainers met groene energie, open-access laadinfrastructuur en een pay-per-use betaalconcept voor scheepseigenaren. De laadstations kunnen daarbij dienst doen als energy hubs. Dit betekent dat ze bij piekbelasting het net kunnen stabiliseren. Ook is het mogelijk dat andere voertuigen er zullen laden. De batterijcontainers zijn compact en eenvoudig te verplaatsen. Hierdoor is de inzet ervan om energie te leveren en op te slaan op allerlei locaties mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan bouwplaatsen of festivals.

Overheden en bedrijven

“Het energieconcept dat ZES in de markt zet, draagt met de besparing van zo’n 1.000 ton CO2 en 7 ton NOx per schip per jaar direct bij aan reductie van emissies. Daarbij produceren schepen die varen met ZES geen fijnstof en geluid,” zegt Willem Dedden, CEO van ZES op hun website.

Pay-per-use constructie

Het concept maakt gebruik van een pay-per-use constructie. Dit betekent dat scheepseigenaren alleen betalen voor de verbruikte duurzame energie en de huur van de batterijcontainer. De investering in de batterijcontainers komt voor rekening van ZES. Deze opzet leidt tot een kant-en-klare oplossing om te verduurzamen. Brouwerij Heineken is samen met vervoerder CCT de eerste klant van het project. Er is een tienjarig contract afgesloten.

Assemblage en testen

Wärtsilä is leverancier van de eerste batterijcontainers. Het werkte in de afgelopen maanden aan de assemblage en het testen van de energiecontainers. Deze zijn voorzien van veiligheids- en communicatiesystemen. Daarnaast bevatten ze 45 batterijmodules van totaal 2MWh. Dit is te vergelijken met de capaciteit van ongeveer 36 elektrische auto’s.

Op maat

De batterijcontainers zijn volledig op maat gemaakt. De verwisselbaarheid van de containers maakt het project uniek. Het laden gebeurt met gecertificeerde groene stroom op het eerste ZES laadstation op de containerterminal van CCT (het Alpherium) in Alphen aan den Rijn. ENGIE was verantwoordelijk voor de ontwikkeling van dit laadstation en leverde het afgelopen april op. In juli vond de ombouw van de Alphenaar plaats. Denk daarbij onder meer aan de installatie van een standaard connectoraansluiting om de batterijcontainers te kunnen ontvangen. De eerste succesvolle proefvaart heeft inmiddels plaatsgevonden. Nu is het zaak om zoveel mogelijk gebruikservaring op te doen zodat een emissievrije vaart realiteit wordt.

Bron: Zero Emission Services
Foto door Gerd Altmann, via Pixabay