Elektronische neus helpt slokdarmkanker en Barrett slokdarm op te sporen

Een nieuwe draagbare elektronische neus – ook wel e-nose genoemd – blijkt in staat voorlopers van slokdarmkanker nauwkeurig op te sporen. Op termijn is de e-nose mogelijk inzetbaar om de voorloper van slokdarmkanker – Barrett slokdarm – in de huisartspraktijk op te sporen.

Slokdarmkanker en Barrett slokdarm wordt de ziekte pas laat en in een vergevorderd stadium gediagnostiseerd. Dit bemoeilijkt behandeling. De diagnose van Barrett slokdarm is dan ook van belang. Dit is een voorstadium van slokdarmkanker waarbij witgekleurde cellen onderaan de slokdarm zijn vervangen door afwijkende roze cellen.

Bevolkingsonderzoek

Het diagnostiseren van Barrett slokdarm vindt momenteel plaats via een endoscoop met camera, die de slokdarm binnentreedt. Dit is niet alleen een vervelende procedure voor de patiënt, maar ook een kostbaar. De methode is hierdoor niet geschikt voor bevolkingsonderzoek.

Tegelijkertijd is het aantal gevallen van slokdarmkanker en Barrett slokdarm de afgelopen decennia enorm toegenomen. Dit maakt het van belang een minder dure en belastende methode te vinden om te diagnostiseren. Onderzoekers van het Radboudumc, Bernhoven en CWZ onderzochten daarom een draagbare elektronische neus.

Vluchtige organische verbindingen

Een e-nose is een apparaat dat vluchtige organische verbindingen (VOC) in uitademingslucht meet. Deze gasachtige verbindingen ontstaan tijdens allerlei stofwisselingsprocessen in het menselijk lichaam. Veranderingen in de stofwisseling leiden in theorie ook tot een andere mix van die verbindingen. Dit maakt het mogelijk in de adem onder meer ontstekingen en afwijkende activiteiten in cellen kunnen meten.

De onderzoekers onderzochten of een e-nose in staat is Barrett slokdarm te reiken. 400 patiënten namen deel aan het onderzoek waarvan 129 met Barrett slokdarm en 141 met reflux, waarbij maagzuur terugvloeit in de slokdarm. De controlegroep bestond uit 132 patiënten.

Verschillende uitademprofielen

Yonne Peters, Maag-Darm-Leveronderzoeker bij het Radboudumc: “Na analyse zagen we voor deze drie groepen duidelijk verschillende uitademprofielen. De sensitiviteit om Barrett slokdarm op te pikken was hoog, namelijk 91 procent. Dat betekent dat de test 91 van de 100 mensen met Barrett slokdarm opspoort op basis van het uitademprofiel. Selectie van mensen die géén Barrett slokdarm hebben – de specificiteit – ligt op 74 procent.”

“Dat zijn cijfers die vergelijkbaar zijn voor borstkanker- en darmkankerscreening”, zegt MDL-arts en coördinator van het onderzoek Peter Siersema. “Na deze bemoedigende cijfers ligt verder onderzoek bij grotere groepen mensen voor de hand. Blijven deze resultaten overeind dan kan deze blaastest, mede vanwege de gebruiksvriendelijkheid en lage kosten, interessant worden voor een niet-invasieve screening van Barrett slokdarm in de huisartspraktijk.”

Aenose van e-Nose

Dat een e-Nose het mogelijk maakt bacterieën op te sporen is allanger duidelijk. Zo werkt het Zutphense bedrijf eNose al langer aan de Aenose. Deze intelligente elektronische neus kan in uitgeademde lucht de maagbacteria Helicobacter pylori (H. pylori). Deze bacterie kan leiden tot maagkanker.

Dit is mogelijk dankzij het gebruik van kunstmatige intelligentie, die in de uitgeademde lucht zoekt naar indicatoren van de bacterie. Het AI-algoritme kijkt hierbij in het specifiek naar het ademprofiel van patiënten, dat bij aanwezigheid van de bacterie afwijkt.

Longziekten diagnostiseren

Het AMC Amsterdam ontwikkelde enkele jaren geleden al een e-nose om direct in de spreekkamer bij de huisarts te kunnen diagnostiseren welke longziekte een patiënt heeft. Dit maakt het mogelijk sneller de juiste diagnose te stellen en sneller de behandeling te starten.

Auteur: Wouter Hoeffnagel