AI van LUMC ondersteunt chirurgen tijdens prostaatkankeroperaties met operatierobot

Het LUMC ontwikkelt kunstmatige intelligentie (AI) die prostaatkankeroperaties ondersteunen. De AI is een aanvulling op het gebruik van een operatie en 3D-beeldscherm, en helpt chirurgen effectiever te opereren.

Prostaatkanker is een veelvoorkomende vorm van kanker onder mannen; bijna een op de vijf nieuwe kankerdiagnoses bij mannen is prostaatkanker. Al langer maken chirurgen gebruik van een speciale robot voor het opsporen van zowel kankercellen als eventuele uitzaaiingen van deze cellen. Zij maken hierbij gebruik van een radioactieve stof die wordt toegediend via een infuus. Deze stof maakt tumoruitzaaiingen in lymfeklieren zichtbaar.

Radioactieve signaal lokaliseren met sonde

De chirurg gebruikt tijdens de operatie een kleine detector – ook wel een ‘drop-in gammasonde’ genoemd – voor het lokaliseren van het radioactieve signaal in de klieren, en het omzetten hiervan naar een 3D-beeld. Een operatierobot bedient de gammasonde, terwijl de chirurg de operatierobot aanstuurt met behulp van joysticks. De bewegingen van de robot in de buik van de patiënt zijn daarbij in realtime op een 3D-beeldscherm zichtbaar.

Het nieuwe AI-programma dat door het LUMC is ontwikkeld geeft meer inzicht in de wijze waarop chirurgen omgaan met dergelijke nieuwe technologie. De AI volgt daarbij de handelingen van de chirurg tijdens de operatie nauwlettend. Met als doel de efficiëntie waarmee operaties worden uitgevoerd te vergroten. De AI werkt met behulp van video.

Positie van de sonde volgen

Het onderzoek stond onder leiding van onderzoeker Samaneh Azargoshasb van de afdeling radiologie van het LUMC. “Op basis van videobeelden hebben we een AI-systeem getraind om de positie van de sonde tijdens de ingreep te volgen. De route die de sonde aflegt in de patiënt geeft ons allerlei informatie over het gebruik ervan, zoals de snelheid en het schokken van de bewegingen”, licht Azargoshasb toe.

Het AI-systeem helpt chirurgen de operatie achteraf te evalueren. “Daarmee helpt AI chirurgen om efficiënter te opereren. En nog belangrijker: het vergroot de chirurgische precisie. Zaken die ten goede komen aan de patiënt.”

Mogelijk ook inzetbaar voor andere kankersoorten

Op termijn hoopt het LUMC de AI ook te kunnen inzetten voor het ondersteunen van operaties van andere kankersoorten. Zolang de ingreep gefilmd wordt en gebruik wordt gemaakt van een drop-in sonde, kan het AI-model mogelijk worden ingezet. “Nu doen we de video-analyse nog na de operatie. Ons uiteindelijke doel is om de chirurg tijdens de operatie van feedback te voorzien”, zegt Azargoshasb. Het AI-analysesysteem kan ook chirurgen in opleiding helpen, meldt het LUMC.

Auteur: Wouter Hoeffnagel
Foto: Fernando Zhiminaicela via Pixabay