Autonome voertuigen mogen zonder bestuurder de weg op in Californië

Autonome voertuigen mogen in de Amerikaanse staat Californië vanaf 2 april zonder bestuurder de weg op, meldt de New York Times. Hiermee is opnieuw een nieuwe testlocatie ontstaan waar bedrijven autonome voertuigen kunnen testen, zonder dat een mens aanwezig hoeft te zijn in het voertuig. Ook Nederland wil dergelijke proeven mogelijk maken.

Bedrijven kunnen al langer zelfrijdende voertuigen testen in de staat Californië. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is echter wel dat te allen tijde een menselijke bestuurder in het voertuig aanwezig is dat in geval van nood kan ingrijpen. Deze regel vervalt per 2 april, waardoor voertuigen zonder aanwezigheid van een mens de weg op mogen. Wel zijn bedrijven verplicht autonome voertuigen op afstand te kunnen bedienen zodat zij in geval van nood kunnen ingrijpen. Daarnaast moeten de voertuigen indien problemen optreden kunnen communiceren met opsporingsinstanties en andere weggebruikers. 

Arizona is populair testgebied

Veel bedrijven die werken aan autonome voertuigen zijn gevestigd in Californië. Door de verplichting een menselijke bestuurder in zelfrijdende auto’s aanwezig te laten zijn voerden veel van deze bedrijven testen met hun autonome voertuigen over het algemeen uit in de staat Arizona, waar de regelgeving op dit gebied minder streng is.

Een voorbeeld is Waymo, onderdeel van Google’s moederbedrijf Alphabet. Waymo voert sinds oktober 2017 in Arizona testen uit met autonome voertuigen. Het bedrijf heeft al passagiers vervoerd, zonder dat een menselijke bestuurder in de hiervoor gebruikte auto’s aanwezig waren. Later dit jaar wil het bedrijf in Arizona van start gaan met een taxidienst met autonome voertuigen. 

Nederland zet in op zelfrijdende voertuigen

Ook in Nederland wordt al langer ingezet op proeven met zelfrijdende voertuigen. Zo werkt de overheid aan de Experimenteerwet zelfrijdende auto’s, een wet die fabrikanten de mogelijkheid moet geven op de openbare weg testen uit te voeren met autonome auto’s zonder dat een bestuurder in het voertuig aanwezig hoeft te zijn. Bedrijven die van deze mogelijkheid gebruik willen maken moeten hiervoor in de toekomst een vergunning kunnen aanvragen. 

Het wetsvoorstel voor de Experimenteerwet zelfrijdende auto’s is eind 2017 door minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat naar de Tweede Kamer gestuurd. Het voorstel komt echter uit de koker van voormalig minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu. “Hiermee zetten we in Nederland weer een mooie stap naar de introductie van zelfrijdende voertuigen. We hebben hier de ideale combinatie van een goede, slimme infrastructuur, slimme onderzoekers en een innovatief hightechbedrijfsleven. Samen kunnen we de kansen pakken om mobiliteitsoplossingen voor de toekomst werkelijkheid te maken”, zei de toenmalige minister eerder over dit wetsvoorstel.

Bestuurder blijft verantwoordelijk

Om dergelijke proeven mogelijk te maken moet ook de Wegenverkeerswet 1994 worden aangepast. In een voorstel voor het wijzigen van deze wet meldt minister Van Nieuwenhuizen dat bestuurders altijd verantwoordelijk blijven voor een voertuig, ook als deze autonoom rijdt. De term bestuurder heeft in dit geval niet alleen betrekking op de persoon die het voertuig daadwerkelijk bestuurd, maar ook op de persoon die de auto op afstand monitort indien deze autonoom en zonder fysieke aanwezigheid van een menselijke bestuurder rijdt. 

Proeven die straks onder de Experimenteerwet zelfrijdende auto’s worden uitgevoerd mogen niet overal plaatsvinden. De exacte locaties waar testen mogen worden uitgevoerd worden vooraf beoordeeld en vastgesteld door de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) in samenwerking met deskundigen zoals de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), de wegbeheerder en de politie. Ook leggen deze partijen voorwaarden vast waaraan de betrokken fabrikant moet voldoen. Denk hierbij aan de verplichting maatregelen te treffen om andere weggebruikers te waarschuwen dat zij met een zelfrijdende auto worden geconfronteerd. 

Ontheffing van RDW

Het is overigens sinds juli 2015 al mogelijk via een ontheffing van de RDW in Nederland op de openbare weg te experimenteren met autonome voertuigen. Hierbij geldt echter wel de verplichting dat altijd een menselijke bestuurder in het voertuig aanwezig moet zijn. Daarnaast worden in Nederland al langer testen uitgevoerd met truck platooning, waarbij vrachtwagens aan elkaar worden gekoppeld via wifi. Deze techniek maakt het mogelijk vrachtwagens veel dichter op elkaar te laten rijden dan voorheen mogelijk was. De voorste chauffeur van het ’treintje’ dat hierdoor ontstaat bestuurt zijn voertuig handmatig. De chauffeurs in opvolgende vrachtwagens hoeven echter minder rijtaken uit te voeren. 

Consultancybureau KPMG concludeerde in januari nog dat Nederland van alle twintig onderzochte landen het best voorbereid is op de komst van zelfrijdende auto’s. Onder andere de goed aangelegde en onderhouden Nederlandse wegen, sterke telecominfrastructuur en de inzet van de Nederlandse overheid dragen hieraan bij. 

Auteur: Wouter Hoeffnagel
Bron: New York Times
Bron: Rijksoverheid
Bron foto: Pixabay / DanielReche