Sunset date voor Chroom(VI)

Recent is bekend geworden dat de Europese Commissie (EC) langer de tijd nodig heeft om een beslissing te nemen omtrent de autorisatie van chroom(VI), zodoende wordt de veelbesproken “REACH sunset date” van 21/09/2017 uitgesteld totdat de EC een besluit heeft genomen. Chroom(VI) wordt gebruikt voor onder andere hard verchromen, chemisch voorbehandelen en passivering van metaal.

Wat echter onbekend is bij veel metaal verwerken bedrijven in het MKB is dat naast de REACH wetgeving omtrent chroom(VI) ook voldaan moet worden aan de Carcinogene stoffen Richtlijn (2004/37/EC). Deze vereist dat een gevaarlijke stof vervangen moet worden als dit technisch mogelijk is in het specifieke proces. Chroom(VI) is namelijk een stof met een zogenoemde non threshold waarde, dat betekent dat het vanaf iedere blootstelling kankerverwekkend kan zijn.

Voor specifieke toepassingen zoals in lucht- en ruimtevaart, defensie en nucleaire toepassingen zal zeer waarschijnlijk continuering van chroom(VI) gebruik geaccepteerd worden, daar voor deze toepassingen wereldwijde en Europese regelingen zijn m.b.t. de veiligheid. Dit wordt dan enkel mogelijk onder zeer stringente procescondities. Een veel gestelde vraag aan AD als chemie leverancier luidt dan ook; Hoe verwacht AD International dat gekeken wordt naar chroom(VI) gebruik in toepassingen waar al reeds langere tijd alternatieven beschikbaar zijn? In dit artikel wordt naast de huidige stand van zaken omtrent chroom(VI) de visie van AD weergegeven gebruikmakend van de feiten die tot op heden bekend zijn.

Reach restricties aan het gebruik van Chroom VI

In de EG wetgeving bestonden al restricties die overgenomen zijn toen de REACH-Verordening nr. 1907/2006 van kracht werd op 1 juni 2007. In de bijlage XVII staan verboden om bijvoorbeeld cement en lederwaren welke teveel Chroom(VI) bevatten in de handel te brengen. Hiernaast zijn er in veel Europese landen grenswaarden gedefinieerd om de blootstelling aan Chroom(VI) te beheersen.

Op basis van de CMR (carcinogene, mutagene en reprotoxische stoffen) eigenschappen heeft de EU besloten om Chroomtrioxide en Natriumdichromaat op de lijst van SVHC stoffen (Substances of Very High Concern) te plaatsen. In de REACH wetgeving zijn verschillende mogelijkheden om het gebruik van SVHC stoffen te reguleren. Deze opties gaan van een totaal verbod, of een verbod van een bepaald gebruik tot het vaststellen van een Europese grenswaarde voor blootstelling of het opzetten van een vergunningen systeem. In het geval van Chroomtrioxide en Natriumdichromaat heeft de EU gekozen om middels “Autorisatie” te komen tot een systeem van vergunningen. Na de aangekondigde “sunset date” zou het niet langer toegestaan zijn om zonder vergunning deze stoffen te blijven gebruiken. Deze overgangsdatum is 21/09/2017 voor zowel Chroomtrioxide en Natrium dichromaat. De vergunningsaanvraag (“Application of Authorization”) moest uiterlijk 18 maanden voor deze datum zijn ingediend door de importeurs/leveranciers.

Als importeur heeft AD samen met nog twee marktpartijen de Autorisatie aanvraag ingediend. Naar alle waarschijnlijkheid zal een algemene Autorisatie voor een periode van 4 jaar verleend worden met voor heel specifieke toepassingen een langere termijn. Aangezien een nieuwe aanvraag wederom op tijd moet worden ingediend betekent dit ook dat er 2 jaar voor de einddatum een her evaluatie dossier opgesteld moet worden, om een verzoek tot verlening van de Autorisatie op tijd in te kunnen dienen. Dit dossier moet dan alle nieuwe technieken en producten bevatten die er op de markt zijn met een onderbouwing waarom deze niet kunnen dienen als vervanging in het gebruikte Chroom(VI) houdende proces.

Wel betekent dit dat de eindgebruiker (lees applicateur) zich dient te houden aan het type gebruik zoals dit is opgenomen in het Autorisatie dossier. AD International adviseert bedrijven op dit moment reeds toe te werken naar een volledige compliance met de verplichtingen voortvloeiend uit het Autorisatie dossier op het vlak van gebruik en procescondities alsmede de opgenomen meet en monitoring verplichting. Reden hiervoor is dat de verplichtingen uit het Autorisatie dossier onderwerpen van inspectie zijn die na een definitief besluit vanuit de EC gecontroleerd zullen worden door het Nationaal Bevoegd Gezag. Direct na deze definitieve Europese beslissing dient elk bedrijf dat een Chroom(VI) product wenst te gebruiken waarvoor een Autorisatie dossier van toepassing is melding van zijn gebruik te doen bij de ECHA en deze jaarlijks te updaten. Op dat moment kan een gebruiker tevens enkel haar Chroom(VI) houdende producten afnemen waarvoor Chroom(VI) als grondstof vanuit een geautoriseerde bron (REACH geregistreerde leveranciers zoals AD).is verwerkt. Het ligt voor de hand dat de registratielijst waarop de bedrijven staan die hun gebruik gemeld hebben ook zal dienen als input voor inspectiediensten om doelgericht controles uit te voeren.

Carcinogene stoffen: grenswaarden (OEL) Chroom(VI)

De Nederlandse overheid heeft besloten dat vanaf 1 Maart 2017 de wettelijke grenswaarde voor Chroom(VI) verlaagd wordt naar 1 µg/m3 waarbij aangetekend wordt dat deze mogelijk op een nader te bepalen tijdstip verder tot 0.01 µg/m3 kan worden verlaagd als dit technisch mogelijk is. Deze nieuwe grenswaarde is gebaseerd op de dose-response curve welke de ECHA in het kader van het Authorisatie traject heeft gepubliceerd. Hieruit blijkt dat de oude wettelijke grenswaarden voor Chroom(VI)-verbindingen meer risico op kanker geven dan eerder gedacht.  De trend in beleid is dat deze waarden consequent lager worden gesteld, dit is niet enkel Europees maar wereldwijd waarneembaar. Getuige ook de wettelijke grenswaarden in bijvoorbeeld de USA. Zie voor een overzicht van de Europese en Amerikaanse grenswaarden onderstaande tabel.

Heeft Chroom(VI) nog bestaansrecht in metaal oppervlaktebehandeling?

De aanvullende eisen, zoals de verlaagde emissiegrenzen en de nieuwe grenswaarden voor blootstelling zullen voor veel bedrijven een grote inspanning vereisen om binnen de wettelijke grenzen te kunnen blijven. Vooral bedrijven die niet werken met gesloten systemen, en bedrijven die werken met spray of open dompel en cascade applicaties zullen de blootstelling en het ontwerp kritisch moeten bekijken om aan de nieuwe eisen te kunnen voldoen. In secties waar gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld spray systemen of andere niet gesloten systemen moet de toegang beperkt zijn tot geautoriseerd personeel, voorzien van de juiste PPE (PBM), deze dient binnen deze zones ten allen tijde gedragen worden.

Daarnaast hebben de RAC en SEAC (de technische en economische commissie) in hun vergunning beoordeling direct gerefereerd aan de Carcinogene stoffen regeling (2004/37/EC). Dit vereist (kort samengevat) het volgende stappenplan:

• gevaarlijke stof vervangen als dit technisch mogelijk is in het specifieke proces
  let wel, dit dient per item/gebruik beoordelen, niet algemeen voor het hele bedrijf
• fysieke scheiding toepassen tussen gevaarlijke stof/proces en werknemer
• toepassen van PBM

Aanvullend aan de meetverplichting in de Authorisatie moet de eindgebruiker aantonen dat er een continue verbetering is m.b.t. (potentiele) exposure aan Cr(VI), middels een minimaal jaarlijkse meetcampagne:

• meting bij processen en bij werknemers
• gegevens moeten zonder restrictie toegankelijk voor de nationale aangekondigde en onaangekondigde inspecties

Ook afvalwater en emissie naar lucht vallen binnen de meetverplichtingen, met soortgelijke voorwaarden.

Dit betekent dat bedrijven aan de lokale inspectie moeten bewijzen waarom vervanging van Chroom(VI) voor een bepaald doel niet kan plaatsvinden. Voor specifieke toepassingen zoals in lucht- en ruimtevaart, defensie en nucleaire toepassingen zal dit zeer waarschijnlijk geaccepteerd worden, daar voor deze toepassingen wereldwijde en Europese regelingen en normen zijn m.b.t. de veiligheid. Echter voor toepassingen zoals bijvoorbeeld het chemisch voorbehandelen van aluminium en verzinkt staal waar reeds sinds meerdere jaren gevalideerde alternatieven met kwaliteitslabels zoals GSB, Qualicoat en Qualisteelcoat beschikbaar zijn zal men van hele sterke huize moeten komen om aantoonbaar te kunnen maken dat vervanging niet mogelijk is.

Zodra een geschikt alternatief beschikbaar komt is conform de wetgeving op het werken met carcinogene stoffen het opstellen van een vervangingsplan verplicht. Een eis tot aanpassing van de processen zal dan gesteld kunnen worden door de lokale inspecties.

Visie AD op gebruik Chroom(VI)

AD International heeft als bedrijf de visie:  “Vervangen chroom(VI) is mogelijk in 95% van de gevallen; Autorisatie alleen waar het technisch niet haalbaar is”

Als er gekeken wordt naar technisch gelijkwaardige alternatieven dan zijn die voor de oppervlaktebehandelaar actief in de chemisch voorbehandelen voorafgaand aan poedercoaten en natlakken ruimschoots beschikbaar.

Gezien de steeds strenger wordende grenswaarden is de verwachting dat ook bedrijven die nog niet chroom(VI)-vrij werken ook binnen afzienbare tijd de stap zullen zetten naar een alternatief systeem waar naast de arbo- en milieu aspecten de investering om te continueren met chroom(VI) niet zal opwegen tegen een overstap. Ook is er een tendens waarneembaar waar eindklanten zoals architecten steeds meer waarde hechten aan minder milieubelastende oplossingen.

AD zal de komende jaren sterk inzetten op de (door-) ontwikkeling van chroom(VI)-vrije systemen, want daar ligt volgens haar de toekomst van een duurzamere industriële procesvoering.

Dit blog is geschreven door Roland Schellen. Bekijk hier zijn profiel.

Foto’s: AD International en Wikipedia